| Kosha: | ak |
| Headword: | सर्पः |
| Meaning (sk): | |
| Meaning (en): | snake/serpent/creeping/crawling/serpent-demon/stealing along/tortuous motion/particular constellation/Indian rose chestnut [Mesua Roxburghii - Bot.] |
| Sloka: | |
| 1|8|6|2 | सर्पः पृदाकुर्भुजगो भुजङ्गोऽहिर्भुजङ्गमः॥ |
| 1|8|7|1 | आशीविषो विषधरश्चक्री व्यालः सरीसृपः। |
| 1|8|7|2 | कुण्डली गूढपाच्चक्षुःश्रवाः काकोदरः फणी॥ |
| 1|8|8|1 | दर्वीकरो दीर्घपृष्ठो दन्दशूको बिलेशयः। |
| 1|8|8|2 | उरगः पन्नगो भोगी जिह्मगः पवनाशनः॥ |
| 1|8|8|3 | लेलिहानो द्विरसनो गोकर्णः कञ्चुकी तथा। |
| 1|8|8|4 | कुम्भीनसः फणधरो हरिर्भोगधरस्तथा। |
| 3|3|23|1 | भोगः सुखे स्त्र्यादिभृतावहेश्च फणकाययोः। |
| 3|3|42|2 | सर्प मांसात्पशू व्याडौ गोभूवाचस्त्विडा इलाः॥ |
| 3|3|133|2 | कम्बुर्ना वलये शङ्खे द्विजिह्वौ सर्पसूचकौ॥ |
| 3|3|197|1 | भेद्यलिङ्गः शठे व्यालः पुंसि श्वापदसर्पयोः। |
| Contents: | |
| Pratipadika |
Linga |
Number |
Nom. Sing |
Word Ref. |
Meaning (en) |
Meaning (sk) |
Section |
Chapter |
| सर्प | पुं | all | सर्पः |
1|8|6|2|1 | snake/serpent/creeping/crawling/serpent- ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| पृदाकु | पुं | all | पृदाकुः |
1|8|6|2|2 | tree/viper/adder/snake/elephant/tiger or ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| भुजग | पुं | all | भुजगः |
1|8|6|2|3 | snake/serpent/serpent-demon/going in cur ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| भुजङ्ग | पुं | all | भुजङगः |
1|8|6|2|4 | lover/snake/serpent/serpent-demon/keeper ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| अहि (2) | पुं | all | अहिः |
1|8|6|2|5 | sun/snake/water/cloud/navel/traveller/nu ... | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[ak] वृत्रासुरः -
foe/stone/enemy/wheel/darkness/investor/mountain/restrainer/hostile host/thunder ... |
| भुजङ्गम | पुं | all | भुजङगमः |
1|8|6|2|6 | serpent/name of rAhu/serpent-demon | | | पातालभोगिवर्गः |
| आशीविष | पुं | all | आशीविषः |
1|8|7|1|1 | serpent/kind of venomous snake | | | पातालभोगिवर्गः |
| विषधर | पुं | all | विषधरः |
1|8|7|1|2 | venomous/poisonous/holding or containing ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| चक्रिन् (2) | पुं | all | चक्री |
1|8|7|1|3 | ass/crow/king/kRSNa/rogue/snake/cheat/po ... | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[vk] विष्णुः -
आदिदेवेषु एकः - विष्णुः - Viṣṇu; One of the primeval triad |
| व्याल (4) | पुं | all | व्यालः |
1|8|7|1|4 | king/lion/snake/tiger/wicked/prince/vici ... | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[vk] हिंस्रः -
हिंसाशीलः - Beast of prey as tiger etc |
|
[ak] वक्राशयः -
low/base/wicked/tricked/removed/injured/deceived/offended/dismissed/set aside/hu ... |
| सरीसृप | पुं | all | सरीसृपः |
1|8|7|1|5 | snake/reptile/crawling/creeping | | | पातालभोगिवर्गः |
| कुण्डलिन् | पुं | all | कुण्डली |
1|8|7|2|1 | snake/peacock/circular/spotted or painte ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| गूढपाद् | पुं | all | गूढपात् |
1|8|7|2|2 | | | | पातालभोगिवर्गः |
| चक्षुःश्रवस् | पुं | all | चक्षुःश्रवाः |
1|8|7|2|3 | snake/using the eyes for ears | | | पातालभोगिवर्गः |
| काकोदर | पुं | all | काकोदरः |
1|8|7|2|4 | serpent/crow-bellied | | | पातालभोगिवर्गः |
| फणिन् (2) | पुं | all | फणी |
1|8|7|2|5 | cobra/hooded/serpent/species of shrub | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[vk] मदनः -
Mayan; Vangueria spinosa; a kind of basil; Tamil Marukkārai |
| दर्वीकर | पुं | all | दर्वीकरः |
1|8|8|1|1 | hooded snake | | | पातालभोगिवर्गः |
| दीर्घपृष्ठ | पुं | all | दीर्घपृष्ठः |
1|8|8|1|2 | snake/long-backed | | | पातालभोगिवर्गः |
| दन्दशूक | पुं | all | दन्दशूकः |
1|8|8|1|3 | snake/malignant/mordacious | | | पातालभोगिवर्गः |
| बिलेशय | पुं | all | बिलेशयः |
1|8|8|1|4 | | | | पातालभोगिवर्गः |
| उरग | पुं | all | उरगः |
1|8|8|2|1 | lead/nAga/snake/serpent | | | पातालभोगिवर्गः |
| पन्नग | पुं | all | पन्नगः |
1|8|8|2|2 | snake/serpent/creeping low/serpent or se ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| भोगी | पुं | all | भोगीः |
1|8|8|2|3 | | | | पातालभोगिवर्गः |
| जिह्मग | पुं | all | जिह्मगः |
1|8|8|2|4 | snake/moving slowly | | | पातालभोगिवर्गः |
| पवनाशन | पुं | all | पवनाशनः |
1|8|8|2|5 | | | | पातालभोगिवर्गः |
| लेलिहान | पुं | all | लेलिहानः |
1|8|8|3|1 | frequently licking or darting out the to ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| द्विरसन | पुं | all | द्विरसनः |
1|8|8|3|2 | snake/double tongued/double-tongued | | | पातालभोगिवर्गः |
| गोकर्ण (4) | पुं | all | गोकर्णः |
1|8|8|3|3 | mule/ziva/serpent/cow's ear/cow-eared/zi ... | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[vk] परम्परः -
गोकर्ण हरिणः - Deer with cow ears |
|
[ak] मृगभेदः -
eyeball/spotted black/chiefly black/black and white/spotted antelope/black cutch ... |
|
[ak] अनामिकासहिताङ्गुष्ठविस्तृतहस्तः -
mule/ziva/serpent/cow's ear/cow-eared/ziva as worshipped in gokarNa/place of pil ... |
| कञ्चुकिन् (2) | पुं | all | कञ्चुकी |
1|8|8|3|4 | snake/debauchee/chamberlain/covered with ... | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[ak] अन्तःपुरस्य_रक्षाधिकारी -
snake/debauchee/chamberlain/covered with/wrapped up in/libidinous man/furnished ... |
| कुम्भीनस | पुं | all | कुम्भीनसः |
1|8|8|4|1 | jar-nosed/kind of venomous insect/kind o ... | | | पातालभोगिवर्गः |
| फणधर | पुं | all | फणधरः |
1|8|8|4|2 | | | | पातालभोगिवर्गः |
| हरि (18) | पुं | all | हरिः |
1|8|8|4|3 | men/bay/sun/lion/horse/green/tawny/steed ... | | | पातालभोगिवर्गः |
|
[vk] विष्णुः -
आदिदेवेषु एकः - विष्णुः - Viṣṇu; One of the primeval triad |
|
[vk] सिंहः -
Lion |
|
[vk] वानरः -
Monkey |
|
[vk] हरिः -
Son of a Niṣāda and a Śūdrā |
|
[ak] विष्णुः -
God Vishnu |
|
[ak] इन्द्रः -
best/chief/night/first/prince/excellent/human soul/number fourteen/pupil of the ... |
|
[ak] यमः -
crow/twin/curb/rein/Pluto/fellow/bridle/driver/bad horse/restraint/twin-born/cha ... |
|
[ak] वायुः -
gas/air/wind/tired/breath/greedy/maruts/languid/desirous/covetous/desirable/brea ... |
|
[ak] चन्द्रः -
moon/water/camphor/shining/number one/glittering/kind of reddish pearl/eye in a ... |
|
[ak] सूर्यः -
sun/drug/solar/new bride/swallow-wort/epithet of ziva/sun or its deity/daughter ... |
|
[ak] किरणः -
ray/sun/dust/rein/beam/thread/beam of light/sun- or moonbeam/very minute dust/ra ... |
|
[ak] कपिलवर्णः -
tawny/slave/servant |
|
[ak] मण्डूकः -
frog/toad/sole of a horse's hoof/tree of Damocles [Colosanthes Indica - Bot.]/m ... |
|
[ak] सिंहः -
lion/kind of tune/powerful one/hero or eminent person/particular mythical bird/p ... |
|
[ak] वानरः -
ape/monkey/monkey-like/forest-animal/kind of incense/Olibanum [Frankincense]/bel ... |
|
[ak] शुकः -
poet/parrot/flea tree [Albizia lebbeck - Bot.]/jackal's thorn plant [Ziziphus oe ... |
|
[ak] अश्वः -
horse/archer/stallion/number seven/particular kind of lover |
| भोगधर | पुं | all | भोगधरः |
1|8|8|4|4 | | | | पातालभोगिवर्गः |
| भोग (4) | पुं | all | भोगः |
3|3|23|1|1 | joy/use/sway/body/coil/hire/snake/wages/ ... | | | नानार्थवर्गः |
|
[ak] आनन्दः -
joy/delight/pleasure/happiness/beatitude/enjoyment/sensual joy/cheerfulness/Anan ... |
|
[ak] सर्पशरीरम् -
joy/use/sway/body/coil/hire/snake/wages/wealth/profit/eating/utility/delight/van ... |
|
[ak] स्त्र्यादिभृतिः -
joy/use/sway/body/coil/hire/snake/wages/wealth/profit/eating/utility/delight/van ... |
| व्याड (2) | पुं | all | व्याडः |
3|3|42|2|1 | snake/predator/malicious/mischievous/bea ... | | | नानार्थवर्गः |
|
[ak] मांसात्पशुः -
snake/predator/malicious/mischievous/beast of prey/rogue or a jackal |
| द्विजिह्व (2) | पुं | all | द्विजिह्वः |
3|3|133|2|2 | thief/snake/serpent/villain/informer/sco ... | | | नानार्थवर्गः |
|
[ak] सूचकः -
crow/base/cotton/wicked/showing/knavish/peevish/defamer/perverse/informer/betray ... |
| व्याल (4) | पुं | all | व्यालः |
3|3|197|1|1 | king/lion/snake/tiger/wicked/prince/vici ... | | | नानार्थवर्गः |
|
[vk] हिंस्रः -
हिंसाशीलः - Beast of prey as tiger etc |
|
[ak] वक्राशयः -
low/base/wicked/tricked/removed/injured/deceived/offended/dismissed/set aside/hu ... |